7 opartych na faktach filmów o sygnalistach
Bez sygnalistów wiele kompromitujących dla polityków i korporacji spraw zostałoby zamiecione pod dywan. Jak wielkie znaczenie ma ich działalność i jak wielkie niesie ze sobą ryzyko, możemy dowiedzieć się z tych, opartych na faktach filmów o sygnalistach.
„Snowden” – sygnalista, który uciekł do Rosji
Oparta na faktach historia sygnalisty Edwarda Snowdena, który stał za największym wyciekiem tajnych dokumentów w historii USA. W lecie 2013 roku Snowden ujawnił czworgu dziennikarzy tysiące dokumentów, które zdobył pracując dla amerykańskiej agencji bezpieczeństwa wewnętrznego NSA. Wynikało z nich, że rząd USA na ogromną skalę inwigiluje m.in. własnych obywateli i polityków, a także przedstawicieli rządów innych państw. Oskarżony o szpiegostwo Edward Snowden uciekł z USA do Rosji, gdzie w 2020 roku otrzymał prawo stałego pobytu, a dwa lata później obywatelstwo. Oparty na faktach film o tym sygnaliście jest ekranizacją reportażu Luke’a Hardinga „Polowanie na Snowdena”. Wyreżyserował go Oliver Stone, a w tytułowej roli wystąpił Joseph Gordon-Levitt. Film możemy obejrzeć w niedzielę 14 kwietnia o godz. 20.00 (powtórka w czwartek 18 kwietnia o godz. 21.45) na kanale FilmBox Premium HD.
„Piąta władza” – oparty na faktach film o najsłynniejszym sygnaliście
Krótko przed Edwardem Snowdenem sen z powiek amerykańskim władzom spędzał inny sygnalista – Julian Assange, twórca portalu demaskatorskiego WikiLeaks. W 2010 roku opublikował on tajne dokumenty, które otrzymał od analityka wywiadu wojskowego USA Chelsea Manning, m.in. nagranie z nalotu na Bagdad, dokumenty dotyczące wojen w Afganistanie i Iraku oraz 250 tysięcy amerykańskich depesz dyplomatycznych. Julian Assange utrzymywał, że opublikowane przez niego informacje miały służyć ujawnieniu amerykańskich zbrodni wojennych. Jego działalność nie spotkała się ze zrozumieniem władz – został za nim wydany list gończy. Po nieudanej próbie ucieczki Julian Assange trafił do więzienia Belmarsh w Londynie, gdzie od 2019 roku oczekuje na decyzję dotyczącą jego ekstradycji, której domaga się rząd USA. Ostatnia rozprawa w tej sprawie odbyła się w lutym 2024 roku. W opartym na faktach filmie „Piąta władza” w rolę sygnalisty Juliana Assange wcielił się Benedict Cumberbatch – otrzymał za tę kreację nagrodę BAFTA.
„Czwarta władza” – gdy prasowe publikacje wstrząsają polityką
Nominowany w 6 kategoriach do Złotych Globów i w 2 do Oscarów film Stevena Spielberga to oparta na faktach historia sygnalisty Daniela Ellsberga. A dokładniej tego, jak ujawnione przez niego w 1971 roku dokumenty, znane jako Pentagon Papers, trafiły na łamy prasy. Materiały te były liczącym 7 tysięcy stron raportem opisującym zaangażowanie Stanów Zjednoczonych w wojnę w Wietnamie. Ich publikacja przez „The Washington Post” była poniekąd początkiem końca prezydentury Richarda Nixona, choć ostatecznie pogrążyła go afera Watergate, do której przyczynkiem były właśnie rewelacje sygnalisty Daniela Ellsberga. W filmie „Czwarta władza” wciela się w niego Mathew Rhys zaś w rolach redaktorów „The Washington Post” wystąpili Meryl Streep i Tom Hanks.
„Wszyscy ludzie prezydenta” – sygnaliści, którzy wykończyli Nixona
Uhonorowany czterema Oscarami (w tym za najlepszy scenariusz adaptowany) thriller polityczny Alana J. Pakuly oparty jest na książce pod tym samym tytułem, napisanej przez dziennikarzy Carla Bernsteina i Boba Woodwarda. Opisuje ona kulisy dziennikarskiego śledztwa, które doprowadziło do ujawnienia afery Watergate, a w konsekwencji do rezygnacji Richarda Nixona ze stanowiska prezydenta w 1974 roku. W role Bernsteina i Woodwarda wcielili się Dustin Hoffman i Robert Redford. W 2007 roku ten oparty na faktach film o sygnalistach został zaliczony przez „Entertainment Weekly” do 25 najlepszych thrillerów politycznych w historii.
Walka z korporacjami – kluczowa rola sygnalistów
Poczucie, że jesteśmy oszukiwani przez rządzących nami polityków, jak widać na przykładach powyższych filmów, od lat wykorzystywane jest przez scenarzystów. Ale w ostatnich dekadach władzę, nieraz nawet większą niż ta polityczna, dzierżą międzynarodowe korporacje. Zatajane przez nie fakty to kolejny wątek eksplorowany przez Hollywood. Najsłynniejszym opartym na faktach filmem o sygnaliście w tej dziedzinie, a dokładniej o sygnalistce, jest „Erin Brokovich” z oscarową kreacją Julii Roberts. Opowieść o samotnej matce, która wygrała sądową batalię z zatruwającą środowisko korporacją, stała się inspiracją dla innych do walki o swoje prawa. Podobny wątek stanowi kanwę filmu „Mroczne wody” z Markiem Ruffalo w roli głównej. To również oparty na faktach film o sygnaliście, podejmującym walkę z korporacją ukrywającą niepokojące wyniki badań toksykologicznych teflonu. Z kolei w „Informatorze” Russel Crowe wciela się w sygnalistę dr. Jeffreya Wiganda, który ujawnił, że firma tytoniowa, dla której pracował stosowała w swoich wyrobach niedozwolone środki chemiczne. Upublicznienie tych informacji kosztowało Wiganda więcej niż mógł przypuszczać.